Σάββατο, Φεβρουαρίου 15, 2014

Μια συνέντευξη με τον συγγραφέα Δημήτρη Ρέζο

Σε παλιότερη δημοσίευση είχα αναφέρει τις καλές εντυπώσεις που μου είχε αφήσει η ανάγνωση του μυθιστορήματος "Βαραδέρο" του Δημήτρη Ρέζου. Κι εφόσον η καλή τύχη τα έφερε έτσι ώστε να διασταυρωθούν οι δρόμοι μας, κανονίσαμε να μου δώσει μια συνέντευξη προκειμένου να τη διαβάσεις εσύ, καλέ μου αναγνώστη, ώστε να έχεις μια πληρέστερη άποψη τόσο για το βιβλίο όσο και για τον συγγραφέα.


Δημήτρη Ρέζο, υπάρχει άραγε κάποιο νήμα που συνδέει το Βαραδέρο με το Λορίτο, το πρώτο σου μυθιστόρημα?

Το "Μy name is… Λορίτο", όπως είναι ολόκληρος ο τίτλος, είναι ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα "δρόμου ταχύτητας" και αναφέρεται σε μια περίοδο που, για αρκετούς, θεωρήθηκε πως σηματοδοτούσε το "τέλος της Ιστορίας". Και, παράλληλα, εκτόξευε στα ύψη τους αγχώδεις ρεμβασμούς για κάποιου είδους επιτυχία και καταξίωση, επαρκώς εκφρασμένη μέσα από την υπερκατανάλωση και τη "μόστρα".  Ήταν λίγο πριν τα μέσα της δεκαετίας του ΄90, όταν παρουσιάστηκε η υπερ-νεοφιλελεύθερη αφήγηση της παγκοσμιοποίησης, της Νέας Τάξης πραγμάτων, της "επί πιστώσει" ανέφελης ζωής, των νέων ευκαιριών μέσα από την έκρηξη της τεχνολογίας,  των ευφημισμών περί "δίκαιων" πολέμων και παράπλευρων απωλειών, του "έξυπνου χρήματος" και του επιχειρηματικού τζόγου.
Το "Βαραδέρο",  ακουμπά στους πρώτους σοβαρούς τριγμούς του συστήματος εξαιτίας της εφαρμογής της παραπάνω αφήγησης και στην αρχή της κατακρήμνισης  των ονείρων για όσους από τον πολύ κόσμο, εργατική και μεσαία αστική τάξη, πίστεψαν στο ωραίο παραμύθι… Διότι, για όσους το έστησαν και το υπηρέτησαν και εξακολουθούν να το υπηρετούν πιστά, όλα συνεχίζουν να πηγαίνουν πρίμα. Ωστόσο, θέλω να ελπίζω -και προσπαθώ να το βγάλω από κάποιους ήρωες ή αντιήρωες του "Βαραδέρο"-  οι Άνθρωποι δεν έχουν πει ακόμα την τελευταία τους λέξη…

Έχω μια προσωπική αναγνωστική στρατηγική: Αφού διαβάσω ένα μυθιστόρημα, προσπαθώ να εντοπίσω ΑΚΡΙΒΩΣ  στο κέντρο του βιβλίου μια παράγραφο που να συμπυκνώνει την αγωνία η οποία γέννησε το μυθιστόρημα. Στην περίπτωση του Βαραδέρο, επέλεξα από τη σελ. 134 την παράγραφο: "Το κακό με όλα τούτα δεν είναι ότι απλώς συμβαίνουν. Ή ότι εκφράζουν την ηθικότητα της εποχής. Όλοι οι καιροί, έτσι κι αλλιώς, από τότε που ο πρώτος άνθρωπος πέταξε την πέτρα ορίζοντας την ιδιοκτησία του, έγιναν ανήθικοι. Οι διακρίσεις είναι φυσικός νόμος. Τα υπόλοιπα είναι για να γίνεται κουβέντα... Όμως, επειδή υποτίθεται ξεφύγαμε από το ζώο, αυτό που τρομάζει σήμερα είναι η ένταση και η έξαρση του φαινομένου της επιβολής του ισχυρού απέναντι στον αδύναμο". Θα ταίριαζε να πούμε άραγε πως αυτή η παράγραφος που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του βιβλίου σου, βρίσκεται και στο κέντρο του προβληματισμού σου?

Σίγουρα είναι ένα ιδιαίτερο σημείο, με την έννοια του ότι η διαταραχή της ισορροπίας επιφέρει γκρέμισμα και η αλαζονεία  και η απληστία του ισχυρού δημιουργεί συνθήκες χειρότερες από τη ζούγκλα, αλλά δεν θα το χαρακτήριζα ως "κεντρικό". Εξάλλου, φιλόδοξος στόχος μου με αυτή τη συγγραφική άσκηση, ήταν  να κάνω κάθε παράγραφο πηγή σκέψης και προβληματισμού. Τώρα, το αν τα κατάφερα, αυτό είναι θέμα του αναγνώστη…

Για ποιό λόγο Κούβα και Βαραδέρο και όχι κάτι άλλο -Μαδαγασκάρη, Μάλτα ή οτιδήποτε? Είναι συνειδητή επιλογή ή πρόκειται για ζήτημα έμπνευσης?

Η επιλογή του Βαραδέρο υπήρξε συνειδητή επιλογή και, σίγουρα, προϋπήρχε, σαν πηγή έμπνευσης, στο μυαλό μου εδώ και χρόνια. Ζώντας για ένα διάστημα στην Κούβα, το 1996, συνάντησα έναν πολύ ελκυστικό, για τα πνευματικά  γούστα και τις κοινωνικές ιδιοτροπίες μου, τύπο. Δεν ξέρω αν ήταν πράγματι καπετάνιος, όπως μου συστήθηκε, ή κατάσκοπος ή έμπορος όπλων ή ναρκωτικών ή απατεώνας… Το θέμα είναι ότι για τρεις μέρες που τα πίναμε και τα λέγαμε ήταν από τις πιο συναρπαστικές  συζητήσεις, μεταξύ αντρών, που έχω κάνει στη ζωή μου…

Λογοτεχνικά μιλώντας, θα μπορούσε άραγε κάποιος να κατατάξει το Βαραδέρο και σε κάποιον άλλο χώρο πέρα από το χώρο του μυθιστορήματος?

Δεν νομίζω πως θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο εκτός από μυθιστόρημα. Βέβαια, επειδή ξεφεύγει από τα πλαίσια μιας ιδιωτικής ιστορίας και καταπιάνεται στα ίσια, - και εδώ πήρα τα ρίσκα μου- με αρκετά κοινωνικά θέματα, πιθανόν κάποιες αράδες να φλερτάρουν με τη φόρμα του δοκιμίου. Κάποιος αναγνώστης το χαρακτήρισε σαν ένα μυθιστόρημα αστικής ηθογραφίας των τελευταίων χρόνων.

Διαβάζοντας το Βαραδέρο, μου δημιουργήθηκε η εντύπωση πως ενώ η δράση εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη, περιέργως η αφήγηση κάνει τα πάντα να μοιάζουν ήδη συντελεσμένα. Είναι απλώς ιδέα μου ή αποτέλεσε και δικό σου στόχο?

Αυτή η ερώτηση προδίδει πως διάβασες καλά το βιβλίο μου και χαίρομαι γι΄αυτό. Λοιπόν, ναι, κατά κάποιο τρόπο, για τους πραγματικά έξυπνους και σκληρά καλαφατισμένους ανθρώπους, όλα είναι συντελεσμένα. Γι΄αυτούς που τα "έχουν δει όλα" ή σχεδόν όλα, για να μην τσακωθούμε με τη στατιστική, δεν υπάρχουν  ανατροπές. Από ένα σημείο και μετά το "βλέπεις" μπροστά σου το που βαδίζει και προς τα πού θα καταλήξει μια ιστορία… εκτός αν θέλεις να βαυκαλίζεσαι. Το μόνο που μπορεί να συγκινήσει πια αυτούς τους ανθρώπους, είναι μια ευχάριστη έκπληξη, την οποία σαφώς και προσδοκούν να ελλοχεύει.  Δυσάρεστα, δύσκολα μπορεί κάτι να τους "εκπλήξει". Και ίσως σε αυτή την υφέρπουσα, προσδοκώμενη ευχάριστη έκπληξη, να κρύβεται και η αισιοδοξία του κειμένου, αν και διαπραγματεύεται δυσάρεστα πράγματα.

Να περιμένει ο αναγνώστης ότι ίσως κάποια στιγμή θα γράψεις τη συνέχεια της ιστορίας? Και αν ναι, ποιά -περίπου- θα μπορούσε να είναι η συνέχεια?

Όχι. Πιστεύω πως ό,τι είχαν να πουν οι χαρακτήρες του Βαραδέρο το είπαν.

Τελικά ποιόν απ' όλους τους χαρακτήρες του βιβλίου θα ονόμαζες πρωταγωνιστή?

Δεν θα χαρακτήριζα κάποιον πρωταγωνιστή. Όλοι τους είναι πρωταγωνιστές και γι΄αυτό το λόγο δόμησα έτσι την ιστορία, δίνοντας στον καθένα τους και από ένα κεφάλαιο για να πει τη δικιά του αλήθεια. Γιατί η αλήθεια μπορεί να είναι μια, και δεν μιλάω για την εξ' ορισμού αλήθεια ή για την αλήθεια μιας αυθεντίας, μα  για εκείνη την αντικειμενική αλήθεια που προέρχεται μέσα από δύσκολες συλλογιστικές διεργασίες, αλλά όλοι οι άνθρωποι, από τη μεριά τους, υπερασπίζονται μόνο τη δικιά τους αλήθεια, αυτή που συνήθως προκύπτει από την άμεση, ακαριαία πρόσληψη των αισθήσεων. Για να το πούμε απλά, ο καθένας έχει τα δίκια του, έτσι όπως το βλέπει και ανάλογα με το πνευματικό επίπεδο που έχει διαμορφώσει… Όλοι τους είναι πρωταγωνιστές, λοιπόν.

Τι γνώμες και κριτικές έχεις εισπράξει μέχρι στιγμής? 

Οι κριτικές και οι γνώμες είναι πάντα καλοδεχούμενες. Στη σελίδα "Βαραδέρο"στο Facbook αλλά και στην παρουσίαση του βιβλίου στη σελίδα των εκδόσεων ΤΟΠΟΣ  υπάρχουν οι κριτικές κάποιων ανθρώπων που μου έκαναν την τιμή να ασχοληθούν και τους ευχαριστώ.

Επόμενα σχέδια?

Σουλουπώνω ένα μυθιστόρημα που έχω ολοκληρώσει με φόντο τη μεταμοντέρνα εκσυγχρονιστική  Ελλάδα πάνω στην αλλαγή της χιλιετίας, δηλαδή τέσσερα χρόνια μετά τα Ίμια και τέσσερα πριν την Ολυμπιάδα…


Ο Δημήτρης Ρέζος γεννήθηκε το 1964 στον Πύργο Ηλείας. Σπούδασε Μηχανολογία στο Ηράκλειο Κρήτης και στη συνέχεια περιπλανήθηκε σε Αθήνα, Μόντρεαλ, Λ. Αμερική, Λονδίνο, Ανατολική Ευρώπη, Κεφαλλονιά και ξανά Αθήνα. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί τα μυθιστορήματά του "My name is Λορίτο" και "Βαραδέρο".

1 σχόλιο :

Mi-la-re,
mi-la-re-si