Χρυσά μήλα

Υπάρχει άραγε καμιά σχέση ανάμεσα στα χρυσά μήλα των Εσπερίδων αφ' ενός και στα εσπεριδοειδή αφ' ετέρου?

Για να πω την αλήθεια, σε σχέση με το τι στην ευχή ήταν/συμβόλιζαν τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων, έκλινα προς την άποψη που φαίνεται πως έκλινε και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ο οποίος γράφοντας σχετικά με τον Ηρακλή και τα χρυσά μήλα φαίνεται να πιθανολογεί πως τα μήλα δεν ήταν μήλα αλλά πρόβατα:

Οὗτος γὰρ κατὰ τοὺς παραδεδομένους μύθους καταβὰς εἰς τοὺς καθ´ ᾅδου τόπους, καὶ προσδεχθεὶς ὑπὸ τῆς Φερσεφόνης ὡς ἂν ἀδελφός, Θησέα μὲν ἀνήγαγεν ἐκ δεσμῶν μετὰ Πειρίθου, χαρισαμένης τῆς Κόρης, τὸν δὲ κύνα παραλαβὼν δεδεμένον παραδόξως ἀπήγαγε καὶ φανερὸν κατέστησεν ἀνθρώποις. τελευταῖον δ´ ἆθλον λαβὼν ἐνεγκεῖν τὰ τῶν Ἑσπερίδων χρυσᾶ μῆλα, πάλιν ἔπλευσεν εἰς τὴν Λιβύην. περὶ δὲ τῶν μήλων τούτων διαπεφωνήκασιν οἱ μυθογράφοι, καὶ τινὲς μέν φασιν ἔν τισι κήποις τῶν Ἑσπερίδων ὑπάρξαι κατὰ τὴν Λιβύην μῆλα χρυσᾶ, τηρούμενα συνεχῶς ὑπό τινος δράκοντος φοβερωτάτου, τινὲς δὲ λέγουσι ποίμνας προβάτων κάλλει διαφερούσας κεκτῆσθαι τὰς Ἑσπερίδας, χρυσᾶ δὲ μῆλα ἀπὸ τοῦ κάλλους ὠνομάσθαι ποιητικῶς, ὥσπερ καὶ τὴν Ἀφροδίτην χρυσῆν καλεῖσθαι διὰ τὴν εὐπρέπειαν. ἔνιοι δὲ λέγουσιν ὅτι τὰ πρόβατα τὴν χρόαν ἰδιάζουσαν ἔχοντα καὶ παρόμοιον χρυσῷ τετευχέναι ταύτης τῆς προσηγορίας, Δράκοντα δὲ τῶν ποιμνῶν ἐπιμελητὴν καθεσταμένον, καὶ ῥώμῃ σώματος καὶ ἀλκῇ διαφέροντα, τηρεῖν τὰ πρόβατα καὶ τοὺς λῃστεύειν αὐτὰ τολμῶντας ἀποκτείνειν. ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ἐξέσται διαλαμβάνειν ὡς ἂν ἕκαστος ἑαυτὸν πείθῃ. ὁ δ´ Ἡρακλῆς τὸν φύλακα τῶν μήλων ἀνελών, καὶ ταῦτα ἀποκομίσας πρὸς Εὐρυσθέα, καὶ τοὺς ἄθλους ἀποτετελεκώς, προσεδέχετο τῆς ἀθανασίας τεύξεσθαι, καθάπερ ὁ Ἀπόλλων ἔχρησεν.

Ἡμῖν δ´ οὐ παραλειπτέον τὰ περὶ Ἄτλαντος μυθολογούμενα καὶ τὰ περὶ τοῦ γένους τῶν Ἑσπερίδων. κατὰ γὰρ τὴν Ἑσπερῖτιν ὀνομαζομένην χώραν φασὶν ἀδελφοὺς δύο γενέσθαι δόξῃ διωνομασμένους, Ἕσπερον καὶ Ἄτλαντα. τούτους δὲ κεκτῆσθαι πρόβατα τῷ μὲν κάλλει διάφορα, τῇ δὲ χρόᾳ ξανθὰ καὶ χρυσοειδῆ· ἀφ´ ἧς αἰτίας τοὺς ποιητὰς τὰ πρόβατα μῆλα καλοῦντας ὀνομάσαι χρυσᾶ μῆλα.

Ωστόσο τις προάλλες διάβαζα ένα ενδιαφέρον σημείωμα της Michele Foyer σχετικά με την καταγωγή της λέξης orange/πορτοκάλι.

There is some mystery to orange. Orange is the only color in the seven-color spectrum
besides violet that originates as a noun, naming a particular thing. It refers to the berry
fruit of the orange tree, something very concrete and specific and not as abstract as the
other colors. Was the experience of the orange fruit so strong that it came to stand for the
orange experience?

The Old English Dictionary (OED) states that in Medieval Latin “the forms ‘arangia’,
‘arantia’ (Du Cange) whence ‘aurantia’ have “popular association with ‘aurum’ gold
from the colour.” Perhaps, the OED postulates, there is an etymological relationship
between the Old French “orenge” for “arauge” after “or” gold. The OED traces the “loss
of the initial ‘n' in French, English and Italian” as “ascribed to its absorption into the
indefinite article” resulting in “narange” absorbing “une" and “narancia” absorbing
”una.”

Also from the OED we understand that the “native country of orange appears to have
been the northern frontier of India, where wild oranges are still found and the name may
have originated there.” In Late Sankrit the word for orange is “naranga;” in Hindi it is
“narangi" (OED, p. 2001)

Is “orange” related to the color of the fruit and/or to gold and the word “ore” (OED, p.
2001)? Are both these not only things, but also perhaps experiences of light? More
questions arise as we consider other correspondences that I call “rhymes and ricochets.”

In Persian the world for pomegranate is “nar” (OED, p.2001) which echoes the nar of
narange. Is this coincidence or relationship? The OED states it is not certain. Was the
“nar” / pomegranate the fateful fruit of the tree in the Garden of Eden myth? It is
possible because the pomegranate rather than the apple was the indigenous fruit. If the
pomegranate was the tree of knowledge, what was the knowledge that this golden ball
embodied? Might it have reflected a relationship of light to dark?

Is there anything other than coincidence to the resonance of the pomegranate which also
figures in the myth of Persephone who spends half her days in a descent into Hades when
the earth experiences the dark of winter and the other half above ground when the earth
experiences the light of spring – alternations or gradients of light and dark?

κλπ κλπ κλπ, τα οποία μπορεί κάποιος να διαβάσει κάνοντας κλικ εδώ.

Τραγούδι. Ας ακούσουμε το εισαγωγικό τραγούδι σε πιο επική μορφή.
Θεοδωράκης, στην κατ' εμέ καλύτερη εκτέλεση του τραγουδιού του.

Είχα φυτέψει μια πορτοκαλιά κλπ κλπ


Εν κατακλείδι, μιας και αρχίσαμε με την άποψη ενός Σικελιώτη, και μιας και συνεχίσαμε μελετώντας μεταξύ άλλων μεσαιωνικές λατινικές λέξεις για τα χρυσάφια και τα πορτοκάλια, ας κλείσουμε μελετώντας θρύλους της Σαρδηνίας.